เกษตรธรรมะความรู้

วันหนึ่งผมได้ไปเดินสวนจตุจักรแล้วสังเกตุเห็นว่ามีกุ้งตัวสีน้ำอมฟ้าสวยดี เลยถามพ่อค้าว่ากุ้งอะไรเค้าบอกกุ้งเรนโบว์ อะไรหว่ากุ้งเรนโบว์ เลยถามต่อว่าเลี้ยงไงเลี้ยงยากไหม พ่อค้าบอกเลี้ยงง่ายมากเลี้ยงในดูปลามังกรก็ได้

ผมดูจากขนาดตัวแล้วคงจะเป็นอาหารเจ้าปลามังกรซะมากกว่า ตัวประมาณนิ้วก้อยเอง คิดในใจมันสวยดีนะลองเอาไปเลี้ยงดีกว่าก็เลยซื้อมา5ตัว เป็นเงิน250บาท แพงเหมือนกันนะเอาตังไปชื้อกุ้งเผาคงจะอร่อยกว่าเยอะ ไหนๆๆก็ชื้อ

มาแล้ว เริ่มเลี้ยงผมไม่กล้าเอาตัง 250บาทใส่ลงไปในตู้ปลามังกรแน่ๆๆ เลยเลี้ยงแยกตู้ แล้วก็หามราหลบให้กุ้งผมเลยเอาท่อ pvc มาตัดยาวสัก 3นิ้ว 5อันว่างลงไปในตู้ ผลคือกุ้งมันชอบแล้วได้เข้าไปหลบในท่อ pvc แล้วจะให้อาหาร

มันยังไงดันลืมถามพ่อค้ามามันคงกินพวกเศษอาหารมั้งถ้าบอกว่าเลี้ยงในตู้ปลามังกรได้ เลยลองเอาปลาตัวเล็กๆๆมาหั่นเ้ป็นชิ้นเล็กๆๆแล้วลองทิ้งไว้ในตู้ ผลคือมันก็แย่งกันกินก็โอเคนะมันกินอาหารมันคงไม่ตายล่ะคงเลี้ยงง่ายจริงๆๆ

พอดีที่บ้านผมพ่อเค้าเลี้ยงปลาแรดไว้ในบ่อเค้าจะชื้ออาหารยกกระสอบมา ผมเลยลองเอามาแช่น้ำไว้5-6เม็ดแช่ให้มันพองลองเอามือบีบๆๆดูให้มันอ่อนทั้งเม็ดถ้ามันพองได้ที่แล้วให้เราบีบให้มันแตกแต่ยังคงสภาพของเม็ดอาหารอยู่

เวลาเราใส่ลงในตู้กุ้งที่เราเลี้ยงมันจะจม ผมคือกุ้งชอบกินมาก โอเคไม่ต้องไปหาปลาให้มันกินแล้วผมเลี้ยงประมาณ 2อาทิตย์เช้าวันหนึ่งผมได้เห็นกุ้งนอนตายอยู่1ตัว อ้าวเป็นอะไรตายอ่ะลองเอาจับขึ้นมาดู เอ้ามันเปลือกกุ้ง อ๋อกุ้งมัน

จะมีการสะสมอาหารแล้วสร้างเปลียกชั้นนอกแต่เมื่อถึงเวลาหนึ่งมันขยายขนาดมันมันจะทำงานลอกคราบเพื่อขยายขนาดตัวกุ้ง แต่ตัวมราลอกคราบแล้วใหญ่ขึ้นมามากเหมือนกันแล้วสีจะฟ้าสวยมาก ชอบๆๆสวยดี หลังจากนี้กุ่งแต่ละตัวก็ทยอย

กันลอกคราบ 2-3อาทิตย์ลอกที แต่พอเลี้ยงมาประมาณ 3-4เดือนได้ มันมีตัวโตสุดอยู่2ตัวอีก3ตัวมันตัวเล็กกว่าก้ามก็เล็กกว่าน่าจะเป้นตัวเมียแน่เลย เลยสังเกตุเห็นว่าตัวใหญ่ก้ามมันก็ใหญ่ยังกับก้ามปูแล้วมีขีดสีส้มๆๆที่ก้ามด้วยตัวพู้แน่นอน

เข้าเดือนที่5ตัวเล็ก3ตัวที่บอกมันเริ่มไข่ครับแรกเลยจะมีสีส้มๆๆพอผ่านไปสักระมาณ3-4อาทิตย์มันจะเดิมมีสีคล้ำขึ้นแสดงว่ามันใกล้จะเ้ป็นตัวอ่อนแล้ว มาวันหนึ่งผมก็เห็นว่ามี1ตัวลูกเริ่มออกมาแล้วตัวเล็กเกาะอยู่ตามตัวแม่มีตัวที่เดินตามพิ้นก็มี

ผมกลัวว่าพ่อกุ้งจะกินลูกกุ้งผมเลยย้ายพ่อกุ้งทั้ง2ตัวที่มันตัวโตแล้วลงตู้ปลามังกรซะเลยแล้วหา ขอนไม้ลงไปว่างเพื่อเป็นที่หลบได้เวลาโดนปลามังกรไล่กัด แล้วที่นี้ผมจะเลี้ยงลูกกุ้งไงมันจะกินอะไรอ่ะ มันลงกินลูกไรได้มั้งเพราะมันออกมาก็ตัวโตอยู่

คอกแรกที่ออกมาประมาณสัก 20ตัวได้ ผมลองให้ลูกไรใส่ไปประมาณ1ช้อนชา แล้วนั้งสังเกตุดูลูกกุ้งไล่กินลูกไรได้ โอเครอดล่ะ ให้ลูกไรอยู่ประมาณ 1อาทิตย์ ลูกกุ้งเริ่มโตล่ะลองให้อาหารแบบเดียวกับตัวโต ผลคือมันกินอาการดีมากเลยแต่มัน

ไม่ได้กินเหมือนพ่อแม่มันกลายเป้นการกัดให้อาหารแตกตัวเป็นเศษเล็กๆๆทำให้น้ำเสียไวมากต้องถ่ายน้ำเืกือบทุกวันต่อมาประมาณ1เดือนมีคนเข้ามาชื้อปลาที่บ้านแล้วถามชื้อผมเลยบอกว่าตัวล่ะ10บาท 3คอกที่ได้มาประมาณ70ตัว ได้เงิน700บาท

ได้ค่าตัวพ่อแม่กุ้งคืนล่ะ หลังจากนั้นมันก็ออกแทบจะทุกเดือนจนเหลือขายเลยครับ แต่ราคากุ้งเรนโบว์ตอนนี้ตกตัวล่ะ80-100บาทเพราะคนเริ่มนิยมเลี้ยงมากขึ้น

Filed in งานอดิเรกยามว่าง •

จุดเริ่มต้นของการทำฟาร์มปลากัด

By สุเมธ ชวนชอบ - Last updated: วันอังคาร, พฤษภาคม 17, 2011

ทานทุกคนคงจำได้ว่าเมื่อประมาณปี25245 ได้มีโครงการกองทุนหมู่บ้านผมได้เ้ข้าร่วมโครงการด้วยเงิน 10,000 บาท ผมได้นำเงินมาชื้อบ่อซีเมนกว้าง 80เซ็นติเมตร หรืิอที่เรารู้จักกันคือบ่อที่ใช้ทำส้วมชึมนั้นเอง

ผมได้ชื้อมา 20บ่อ ราคาบ่อล่ะ 80บาท รวมราคา 1,600บาท และได้สร้างบ่อปูน ยาว 8×3 เมตร แบ่งได้ 4 บ่อ 2X3 เป็นเงิน 5,000 บาท รวมผมใช้เงินไป 6,6000 บาท ยังเหลือชื้อพ่อแม่พันธุ์ อีกนิดหน่อย ก่อนผมจะทำฟาร์ม

ผมได้ศึกษาและเลี้ยงปลามาตั้งแต่ อายุ 7ขวบ ผมชอบไปที่สวนจตุจักร ที่ตลาดนัดซันเดย์ ชอบไปคุยกับพวกพี่ๆๆขายปลาที่นั้น จริงคือถามเอาความรู้และประสบการณ์ การทำฟาร์มและเรื่องโรคของปลาและวิธีการแก้ปัญหาต่างๆๆ ผมได้นำ

เงินที่เหลือไปชื้อพ่อแม่พันธุ์ ได้ปลากัดสายพันธุ์ ปลากัด half moon ปลากัด crowntail ปลาลูกหม้อ fancy ปลาหางนกยูง ปลาสอด ปลาบอลลูน ตังหมดพอดี กลับถึงบ้าน ปัญหาอย่างแรกเลยนะครับปลาที่เราเอามาจะมาพ้รอมกับ

โรคจากฟาร์มเดิมด้วย สิ่งที่เราต้องทำอย่างแรกเลย นำน้ำใส่อ่างประมาณครึ่งอ่างแล้วใส่ด่างทับทิมลงไปประมาณ 1ช้อนชา แล้วเอาหัวอ๊อกซิเจนเป่าน้ำด้วยกันปลาขาดอากาศหายใจ ก่อนจะเอาปลาลงแช่ เอาถุงปลาวางแช่ในอ่างก่อนนะครับ

สักประมาณ 15นาทีให้อุณหภูมิ ของน้ำในถุงใกล้เคียงกันนะครับ แล้วนำปลาลงโดยการใช้ที่ซ้อนปลาลงแช่นะครับอย่าเอาน้ำที่อยู่ในถุงเทลงไปนะครับ แช่ไว้30นาที แล้วตักออกไปไว้ในอ่างอีกอันที่เป็นน้ำสะอาดยังไม่ลงบ่อเลี้ยงจริงนะครับ

และห้ามให้อาหารนะครับเพราะว่าปลาเดินทางมาไกลจะเหนื่อยถ้าให้อาหารไปอาจทำให้ระบบการย่อยอาหารปลาไม่ทำงานทำให้ปลาตายได้นะครับ ทิ้งไว้แบบนั้นแล้วเรามาดูตอนเช้าอีกที่ว่ามีปลาตายไหมและดูปลาที่ไม่แข็งแรงให้ตักแยกไว้ก่อน

นำเฉพาะปลาที่แข็งแรงลงบ่อที่เลี้ยงจริง ปลาส่วนมากที่มากจากสวนจตุจักร จะเดินทางมาไกลปลาจะเหนื่อยและทำให้ภูมิคุ้มกันต่ำลง ทำให้ปลาปลาป่วยง่าย ทำตามที่ผมบอกไปข้างต้นจะทำให้ปลารอดเกิน 80% ครับ จากเงิน 10,000 บาท

ตอนนี้ผมมีบ่อปลา 200 บ่อ ผมขายอยู่กับบ้านช่วงเศรษฐกิจดี ผมขายได้ 30,000 ต่อเดื่อน ตอนนี้อยู่ราวๆๆ 5,000-6,000 บาท ก็ยังพออยู่ได้ไม่เดือดร้อนอะไร ผมคิดคนเราจะทำอะไรสักอย่างถ้าตัังใจและรักในสิ่งที่เราจะทำทุกคนทำได้

ผมเชื่ออย่างนั้น วันหลังผมกลับบ้านจะเอารูปมาลงนะครับ

Filed in งานอดิเรกยามว่าง •

ขั้นตอนในการทำน้ำเขียว (สาหร่ายคลอเรลลา) เพื่อเลี้ยงไรน้ำนางฟ้า

By สุเมธ ชวนชอบ - Last updated: วันศุกร์, พฤษภาคม 13, 2011

คลอเรลลา (Chlorella sp.) เป็นสาหร่ายสีเขียวเซลล์เดียวขนาดเล็ก จัดว่าเป็นแพลงตอนพืช มีขนาด 2.5 -3.5 ไมโครเมตร มีโปรตีน 64.15 % ซึ่งสูงกว่าสาหร่ายเซลล์เดียวชนิดอื่น จึงนิยมใช้เป็นอาหารของสัตว์น้ำวัยอ่อนต่างๆ ซึ่งรวมถึงไรน้ำนางฟ้า ไรแดง ซึ่งสามารถนำไปใช้อนุบาลลูกปลาได้ดี
ขั้นตอนการเพาะเลี้ยงและอุปกรณ์เพาะที่ง่ายที่สุดมีดังนี้ครับ
1. เตรียมบ่อซีเมนต์เส้นผ่านศูนย์กลาง 100 ซม. ทำความสะอาดและตากบ่อไว้อย่างน้อย 1 วัน สำหรับผู้ที่มีพื้นที่ว่างเยอะๆหน่อย หรืออาจใช้ภาชนะอื่นๆ เช่น กะละมังใบใหญ่ๆ ความจุสัก 100-150 ลิตร ก็ได้ครับ วัดเส้นผ่าศูนย์กลางแล้วก็คำนวนเอาเองได้ครับ แต่ต้องคำนึงว่าต้องตากแดดตลอดนะครับ แบบหนาๆๆ หน่อยดีครับ แบบบางเดียวกรอบแตกหมด

[spoiler]2. เติมน้ำให้ได้ความลึกซัก 20-25 เซนติเมตร หรือมีปริมาตร 150 ลิตร ถ้าใช้น้ำประปาให้แช่ทิ้งไว้อย่างน้อย 1 คืน ถ้าภาชนะเล็กก็กะเอาว่าเวลากวนน้ำแล้วน้ำไม่ล้นหก ถ้าน้ำลึกกว่านี้แสงจะส่องลงล่างไม่ได้มาก ข้างล่างจะตกตะกอน
3. เติมสูตรอาหารดังนี้ ยูเรีย 46-0-0 30 กรัม ปุ๋ย 16-20-0 15 กรัม รำ 50 กรัม ปูนขาว 9 กรัม
ปล. น้ำหนักอาจกะโดยประมาณได้โดยเทียบสัดส่วนกันระหว่างของ 4 อย่างนี้ ปุ๋ย สูตร 16-20-0 ถ้าหาสูตรนี้ไม่ได้ให้เอาสูตรที่มี N-P-K ที่ใกล้เคียงกันได้
4. เติมน้ำลงในส่วนผสมแล้วคนให้เข้ากันในภาชนะเล็กก่อนเทใส่บ่อ มั้ยงั้นจะตกตะกอนไม่ค่อยจะรวมกันโดยเฉพาะรำจะแขวนลอย
5. กรองหัวเชื่อน้ำเขียวใส่ลงไป ประมาณ 20% ของน้ำในบ่อ
-ถ้ามีไม่พอก็ใส่ไปเท่าที่มีแต่น้ำเขียวจะเขียวเข้มช้าหน่อย
-หัวเชื้อแนะนำให้ไปขอที่หน่วยงานเกษตรประมงต่างๆหรือที่เค้าเพาะอยู่แล้ว มั้ยงั้นสาหร่ายที่ได้อาจไม่ใช่คลอเรลลา
-ทิ้งไว้ให้โดนแสงแดดมากที่สุดเท่าที่มากได้ สำคัญสุด
-หมั่นคนทุกๆวัน วันละ 2 รอบ สาย-บ่าย จะดีมาก หรือ ให้ฟองอากาศตลอดเวลาเพื่อเพิ่มการหมุนเวียนของน้ำ หรือไม่ก็เอาอ็อกเป่าก็ได้ครับ ถ้าไม่มีเวลากวน
6. ประมาณ 5-7 วัน น้ำเขียวจะมีสีเขียวเข้มจัด คือใช้งานได้ กรองด้วยผ้าขนาด 60 ไมโครเมตรก่อนนำมาเลี้ยงไรน้ำ
น้ำเขียวที่ได้จะมีกลิ่นแอมโมเนียรุนแรงมาก นำมาเจอจางเล็กน้อย ใส่ปั้มอ๊อกซิเจนสักพักกลิ่นจะจางลง แอมโมเนียจะระเหยไปบางส่วนครับ สามารถนำมาเลี้ยงไรน้ำนางฟ้าได้เลยครับ โดยเอาไรน้ำนางฟ้าที่เราเพาะไว้ใส่ไปในบ่อ
วิธีนี้เป็นแบบเพาะคลอเรลลาในครัวเรือนเล็กๆนะครับ ใช้เป็นอุตสาหกรรมต้ิองเทียบอัตรส่วนเอานะครับ ก่อนจะปล่อยไรน้ำนางฟ้าลงไปควรจะเก็นน้ำเขียวไว้เป็นหัวเฃื้อไว้เพาะขยายต่อ

เป็นบทความของคุณ Blueclown

[/spoiler]

Filed in การทำน้ำเขียวเพาะเลี้ยงไรน้ำนางฟ้า, งานอดิเรกยามว่าง •

การเพาะเลี้ยง ไรน้ำนางฟ้า

By สุเมธ ชวนชอบ - Last updated: วันศุกร์, พฤษภาคม 13, 2011

ไรน้ำนางฟ้า เป็นสัตว์น้ำจืดชนิดหนึ่งคล้ายกุ้ง คนพื้นบ้านเรียก แมงอ่อนช้อย แมงแงว แมงหางแดง และแมงน้ำฝน จัดอยู่ใน ไฟลัมอาร์โทรโปดา ไฟลัมย่อย ครัสเตเซีย คลาสแบรงคิโอโปดา อันดับอะนอสตราคา แต่ไม่มีเปลือกแข็งหุ้ม จัดอยู่ในประเภทสัตว์โบราณ ลักษณะโดยทั่วไป ขนาดเล็ก ไม่มีเปลือก ตัวใส มีขาว่ายน้ำ 11 คู่ ในกุ้งมีเพียง 5 คู่ ลำตัวยาว 1.1 – 4.3 ซม. ตัวผู้มีขนาดใหญ่กว่าตัวเมีย และมีพฤติกรรมว่ายน้ำแบบหงายท้องโดยใช้ขาช่วยกรรเชียงนำโบก พัดอาหารเข้าปาก บริเวณหัวมีตาขนาดใหญ่ที่มีก้านยาว 1 คู่ มีหนวด 2 คู่ ส่วนหางแยกเป็นสองแฉกมีสีแดงส้ม ตัวเมียมีถุงไข่ 1 ถุง อยู่ทางด้านท้อง หนวดคู่ที่ 2 ของ ตัวผู้เปลี่ยนแปลงไปใช้สหรับจับตัวเมียเวลาผสมพันธุ์ และใช้ในการจำแนกชนิด ไข่ที่ตัวเมียสร้างขึ้นจะพัฒนาให้มีเปลือกหนา เป็นการปรับตัวเพื่อที่จะอาศัยอยู่ในแหล่งน้ำชั่วคราว เช่น คลองข้างถนน นาข้าว และปลักควายที่มีน้ำขังเฉพาะหน้าฝนเท่านั้น สำหรับอาหารของไรน้ำนางฟ้า ได้แก่ แพลงก์ตอนสัตว์ โปรโตซัว อินทรียสารและแพลงก์ตอนพืช ฤดูที่พบระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ถึงสิงหาคม ปัจจุบันสามารถเพาะเลี้ยงได้ตลอดทั้งปี ไข่มีเปลือกหนา เป็นซีส อยู่ในพื้นดินเมื่อฝนตกไข่ไรน้ำนางฟ้าได้รับน้ำฝนก็จะพัฒนาฟักเป็นตัวโดยจะ พบในบ่อเล็กบ่อน้อย ส่วนบ่อหรือบึงขนาดใหญ่จะไม่พบไรน้ำนางฟ้า ทั่วทุกภาคของประเทศไทยสามารถเพาะพันธุ์ไรน้ำนางฟ้าได้ โดยปัจจัยที่สำคัญที่สุด คือ น้ำสะอาด ในธรรมชาติภายหลังจากฝนตก 1 เดือนมีน้ำขัง ก็จะพบไรน้ำนางฟ้าในแหล่งน้ำ โดยเฉพาะทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

จากการสำรวจของ ศ.ดร.ละออศรี เสนาะเมือง คณบดีคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ซึ่งเป็นท่านแรกที่ค้นพบไรน้ำนางฟ้าชนิดใหม่ของโลก ซึ่งได้เดินทางไปสำรวจ และเก็บตัวอย่างสัตว์น้ำขนาดเล็กจำพวกแพลงก์ตอนในแหล่งน้ำจืดเขตร้อนทางภาค ตะวันออกเฉียงเหนือไปจนถึงภาคตะวันออก และภาคใต้ จนกระทั่งปลายฤดูฝนในปี พ.ศ. 2536 ได้พบไรน้ำนางฟ้าเพศเมียแต่ไม่พบไรน้ำนางฟ้าเพศผู้ ต่อมาปี พ.ศ. 2541 ได้สำรวจพบไรน้ำนางฟ้าทั้งเพศผู้และเพศเมีย ซึ่งเป็นตัวเต็มวัย ทั้งยังได้จำแนกชนิดจากที่ในโลกมี 50-60 ชนิด ไรนางฟ้าที่พบในประเทศไทย มี 3 ชนิด ซึ่งทั้ง 3 ชนิด เป็นชนิดใหม่ของโลก และเป็นสัตว์น้ำประจำท้องถิ่นที่พบในประเทศไทยเท่านั้น

1. ไรน้ำนางฟ้าสิรินทร (Streptocephalus sirindhornae Sanoamuang, Murugan, Weekers & Dumont, 2000) พบในจังหวัดหนองบัวลำภู มีลักษณะแตกต่างกับที่พบในแหล่งอื่น ๆ ของโลก โดยได้รับพระราชทานชื่อว่า ไรน้ำนางฟ้าสิรินธร ลักษณะ ตัวใส หางแดง ตัวยาว 1.3-3.0 ซม. ตัวผู้มีหนวดยาว ตัวเมียมีถุงไข่ 1 ถุง อยู่บริเวณกลางตัวด้านท้อง ไข่กลมมีลวดลายคล้ายลูกตะกร้อ มีอยู่กระจายทั่วไปในประเทศไทย

2. ไรน้ำนางฟ้าไทย (Branchinella thailandensis Sanoamuang, Saengphan & Murugan, 2002) ลักษณะ ตัวสีส้มแดงตลอดทั้งตัว ตัวยาว 1.7-4.3 ซม. ตัวเมียมีสีเข้มกว่าตัวผู้ มีถุงไข่ 1 ถุง ไข่กลมคล้ายกับไข่ของไรน้ำนางฟ้าสิรินทร แต่มีขนาดใหญ่กว่าประมาณสองเท่า

3. ไรน้ำนางฟ้าสยาม (Streptocephalus siamensis Sanoamuang & Saengphan, 2006)
พบที่จังหวัดสุพรรณบุรี และกาญจนบุรี ลักษณะ ตัวใส สีตัวบางครั้งเป็นสีฟ้าอ่อน หางสีแดง ตัวยาว 1.1-2.0 ซม. ตัวเมียมีไข่เป็นรูปสามเหลี่ยมคล้ายปิรามิด (Tetrhedral eggs) เป็นชนิดที่หายากมาก ไรน้ำนางฟ้าสยามนอกจากพบในประเทศไทยยังพบในประเทศลาว

การเพาะพันธุ์ไรนางฟ้า

จากการศึกษาพบว่า ชนิดที่มีศักยภาพในการเพาะเลี้ยงคือ “ ไรน้ำนางฟ้าไทย ” เนื่องจากเป็นชนิดที่โตเร็วกว่าไรน้ำนางฟ้าชนิดอื่น ฟักเป็นตัวอ่อนเมื่ออายุราว 1 สัปดาห์ และวางไข่ครอกแรก จากนั้นวางไข่อีกทุก ๆ 27 ชั่วโมง ประมาณ 16 ครั้ง เฉลี่ยวางไข่ทั้งหมดประมาณ 6,000 ฟอง โดยจากการทดลองเลี้ยง น้ำ 1 ลิตร ต่อไรน้ำฯ 50 ตัว ใช้เวลา 2 สัปดาห์ จะให้ผลผลิต 1.5-1.7 กก. เวลานี้สามารถเลี้ยงให้มีอัตรารอดตายกว่า 90% นอกจากนี้ยังพบว่าไรน้ำชนิดนี้มีโปรตีนสูงถึง 64-69% ขณะที่อาร์ทีเมียมีแค่ 56% เท่านั้น

สำหรับอาหารของไรน้ำนางฟ้าไทยเป็นสาหร่ายเซลล์เดียว อินทรียวัตถุขนาดเล็ก รวมถึงแบคทีเรีย และเชื้อราที่อยู่ในน้ำ จึงเป็นสัตว์ที่เลี้ยงง่าย โตเร็ว ไม่ยุ่งยากในการดูแล แต่ทั้งนี้ต้องอาศัยความชำนาญพอตัวเหมือนกัน ส่วนด้านต้นทุนการเตรียมบ่อเพาะเลี้ยงก็ไม่สูงนัก และสามารถเลี้ยงจนเพิ่มปริมาณได้อย่างรวดเร็ว สะดวกที่นำตัวเต็มวัยมาแช่แข็งส่งไปขายเป็นอาหารกุ้งกุลาดำที่มีการเพาะ เลี้ยงอยู่บริเวณชายฝั่งทะเล และยังเป็นอาหารเลี้ยงปลาสวยงามหรือปลาที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจทั้งน้ำจืด และน้ำเค็ม

ไข่ของไรน้ำนางฟ้าไทย ยังสามารถเก็บได้ในสภาพแห้งเป็นระยะเวลานาน เหมาะที่จะนำไปเพาะฟักได้เอง ส่วนตัวเต็มวัยของไรน้ำนางฟ้า ก็สามารถใช้เป็นสัตว์ทดลองในการทดสอบคุณสมบัติของสารพิษต่าง ๆ ได้

วัสดุอุปกรณ์ที่จำเป็นในการใช้เพาะพันธุ์ไรน้ำนางฟ้า

                        1. ภาชนะ
                               1.1 บ่อซีเมนต์ทรงกลม ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 1 เมตร ลึก 50-100 เซนติเมตร ซึ่งสะดวกในการใช้เป็นอย่างมาก
                       1.2 กะละมัง ขนาดขึ้นอยู่กับความต้องการใช้เลี้ยงไรน้ำนางฟ้า
                                   1.3 ถังพลาสติกสีดำ
                                 1.4 บ่อดิน ขนาดที่เกษตรกรนิยมใช้ คือ 0.5-1 ไร่ บ่อดินดีที่สุดเพราะไม่ต้องเติมอากาศ เป็นแบบธรรมชาติ ไม่ต้องให้ อาหารเสริม ไรน้ำนางฟ้าสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ สภาพการเติมอากาศเป็นแบบ Air Water Link คือ ให้น้ำข้างล่างขึ้นมาข้างบน หรือใช้ หัวทรายหรือระบบกรองที่ใช้ในการเลี้ยงปลาสวยงาม
                        2. แสงแดด ไรน้ำนางฟ้าต้องการแสงแดดด้วย เพื่อช่วยในการสังเคราะห์อาหารของไรน้ำนางฟ้า สำหรับบ่อดินเป็นบ่อเปิดรับ แสงแดดได้ทั่วทั้งบ่อ หากสร้างโรงเรือนต้องให้ได้รับแสงอาทิตย์ด้วย โรงเรือนแบบเปิดในช่วงฤดูร้อน ควรทำหลังคามีสแลนคลุมบังพื้นที่ 50 % หากเป็นช่วงฤดูหนาวไม่ค่อยมีแสงแดดจะเปิดสแลนออกให้ได้รับแสงแดด 100%
                        3. น้ำ มีน้ำสะอาดเพื่อใช้ในการเลี้ยงเหมือนสัตว์น้ำทั่วไป เช่น น้ำประปา และน้ำจากแหล่งน้ำธรรมชาติ ไรน้ำนางฟ้าไม่จำเป็น ต้องใช้อุปกรณ์ราคารแพง น้ำประปาเหมาะสมที่สุด แต่ต้องเป็นน้ำที่ปราศจากคลอรีน โดยเปิดน้ำประปาทิ้งไว้อย่างน้อย 24 ชั่วโมง เพื่อให้คลอรีนเจือจางลง เพราะคลอรีนจะมีผลกระทบภายหลังการฟักตัวของไรน้ำนางฟ้า จากนั้นใช้ระยะเวลา 24 ชั่วโมง ไข่จะฟักเป็นตัว เมื่อลูกไรน้ำนางฟ้ามีอายุ 10-12 ชั่วโมงต้องให้อาหาร มิฉะนั้นตัวอ่อนจะตาย

ไรน้ำนางฟ้ากินอาหารจำพวกสาหร่าย อินทรียสาร แบคทีเรีย และอาหารที่ให้กินก็หาได้ง่าย เช่น น้ำเขียว การทำน้ำเขียว โดยหาหัวเชื้อน้ำเขียว (แพลงก์ตอนพืชประเภทคลอเรลล่า) ได้จากสถานีประมงซึ่งตั้งอยู่เกือบทุกจังหวัด แล้วนำมาขยายปริมาณ ส่วนผสมการทำน้ำเขียวประกอบด้วย ปุ๋ยยูเรีย ปุ๋ยสูตร 16-20-0 รำข้าว ปูนขาว การเพาะน้ำเขียวต้องอาศัยแสงแดด ฉะนั้นบ่อเพาะน้ำเขียวควรอยู่กลางแจ้ง ในกรณีที่เป็นบ่อซีเมนต์ทรงกลมขนาดเล็ก ควรมีจำนวน 3-4 บ่อ เพื่อสำรองผลิตน้ำเขียวให้มีปริมาณเพียงพอต่อการขยายพันธุ์ไรน้ำนางฟ้า

การ ให้อาหารให้วันละ 2 ครั้ง คือ ตอนเช้าและตอนเย็น ถ้าเลี้ยงไรน้ำนางฟ้าอัตราความหนาแน่นเกิน 30 ตัวต่อลิตร ต้องให้ อาหารมากสักหน่อย การสังเกตความสมบูรณ์ของไรน้ำนางฟ้าตัวอ่อนสมบูรณ์ จากทางเดินอาหารมีสีเขียว ท่อลำไส้ยาว ถ้าใส่อาหารเยอะ น้ำเขียวมากจะเป็นที่สะสมของของเสีย ซึ่งไม่เป็นผลดีต่อการดำรงชีวิตของไรน้ำนางฟ้า

วงจรชีวิตของไรน้ำนางฟ้า ไข่ไรน้ำนางฟ้าใช้เวลาฟักเป็นตัวประมาณ 24 ชั่วโมง เมื่อมีอายุ 8-9 วัน จะเจริญเติบโตมีไข่และ พัฒนาขยายพันธุ์ได้อีกทุก ๆ วัน โดยเฉลี่ยวางไข่วันละ 1 ครั้ง ครอกละ 500 ฟอง หากเป็นบ่อดิน ไข่ไปกองบริเวณพื้นบ่อทำให้ไม่สามารถ เก็บไข่ได้ ถ้าเป็นกะละมังหรือบ่อซีเมนต์สามารถเก็บไข่ได้ง่ายกว่า การป้องกันไข่ไรน้ำนางฟ้าติดไปกับน้ำที่ระบายทิ้ง ขอแนะนำให้ใช้ผ้ากรองปิดที่ ปลายท่อระบายน้ำทิ้ง นำไข่มาแช่น้ำ 2 สัปดาห์ แล้วนำมาทำให้แห้งเพื่อเก็บไว้ขยายพันธุ์ในครั้งต่อไป ซึ่งถือเป็นเคล็ดลับ มิฉะนั้นจะทำให้ การเพาะพันธุ์ไรน้ำนางฟ้าไม่ประสบผลสัมฤทธิ์ หากไข่ที่ผ่านการแช่น้ำแล้ว เปอร์เซ็นต์การฟักสูงถึงร้อยละ 90 ไข่ไรน้ำนางฟ้ามีขนาด เล็กกว่าไข่อาร์ทีเมียและเป็นไข่จมน้ำ ส่วนไข่อาร์ทีเมียลอยน้ำ ไรน้ำนางฟ้าไทยมีอายุขัย 25-30 วัน ไรน้ำนางฟ้าสยายมีอายุขัย 69-119 วัน

ประโยชน์ของไรน้ำนางฟ้า
                     1. ใช้ในวงการเพาะพันธุ์สัตว์น้ำ เช่น การเพาะพันธุ์กุ้งกุลาดำ กุ้งขาว กุ้งก้ามกราม
                     2. ใช้ในการเลี้ยงปลาสวยงาม เช่น ปลาหมอสี
                     3. ใช้ในการปรุงอาหาร เช่น แกง หมก
                     4. ใช้ทดแทนการนำเข้าอาร์ทีเมียที่ต้องสั่งซื้อจากต่างประเทศ ช่วยลดภาวะการขาดดุลของประเทศ
                     5. สามารถเสริมสร้างอาชีพและรายได้ให้ผู้ประกอบการ

การเพาะพันธุ์ไรนางฟ้า

วัสดุอุปกรณ์ที่จำเป็นในการใช้เพาะพันธุ์ไรน้ำนางฟ้า

ที่มาจาก:ศุนย์วิจัยและพัฒนาประมงน้ำจืดปราจีนบุรี

Filed in งานอดิเรกยามว่าง, ไรน้ำนางฟ้า •

ไรน้ำนางฟ้า

By สุเมธ ชวนชอบ - Last updated: วันพฤหัส, พฤษภาคม 12, 2011

ครั้งแรกในพื้นที่ทองผาภูมิตะวันตก…ค้นพบไรน้ำนางฟ้า “สัตว์เศรษฐกิจชนิดใหม่ของไทย” ไรน้ำนางฟ้า (fairy shrimp) เป็นสัตว์น้ำจืดขนาดเล็ก ลักษณะคล้ายกุ้ง ขณะมีชีวิตจะว่ายน้ำหงายท้องโดยใช้ขาว่ายกรรเชียงน้ำตลอดเวลา ไรน้ำนางฟ้าเป็นสัตว์น้ำที่คนอีสานรู้จักและรับประทานกันมานานแล้ว มีชื่อเรียกแตกต่างกันตามแต่ละท้องถิ่น เช่น แมงอ่อนช้อย แมงแงว แมงน้ำฝน หรือแมงหางแดง สามารถพบเห็นได้ตามแหล่งน้ำชั่วคราวต่างๆ เช่น นาข้าว บ่อน้ำข้างถนน แอ่งน้ำตามทุ่งนา เป็นต้น เมืองไทยเราสำรวจพบไรน้ำนางฟ้าหลายชนิด แต่มี 3 ชนิด ถูกรายงานว่าเป็นชนิดใหม่ของโลก ได้แก่ ไรน้ำนางฟ้าสิรินธร (Streptocephalus sirindhornae Sanoamuang,Murugan, Weekers and Dumont, 2000) ไรน้ำนางฟ้าไทย (Branchinella thailandensis Sanoamuang, Saengphan and Murugan,2002) ไรน้ำนางฟ้าสยาม (Branchinella siamensis Saengphan and Sanoamuang) ซึ่งทั้ง 3 ชนิดเป็นไรน้ำนางฟ้าประจำถิ่นของไทย ปัจจุบันไรน้ำนางฟ้าได้กลายเป็นสัตว์เศรษฐกิจชนิดใหม่ของไทย ประสบความสำเร็จอย่างมากในการนำมาเพาะเลี้ยง สามารถใช้ทดแทนอาร์ทีเมีย สัตว์น้ำเค็มที่ต้องนำเข้าจากต่างประเทศปีละ 250-600 ตัน ซึ่งคิดเป็นมูลค่ากว่า 500 ล้านบาท/ปี เพื่อใช้เป็นอาหารของลูกกุ้งและปลาสวยงามชนิดต่างๆค้นพบไรน้ำนางฟ้า..ในทองผาภูมิ ต.ห้วยเขย่ง อ.ทองผาภูมิ จ.กาญจนบุรี มีสภาพภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นที่สูงตั้งอยู่ระหว่างเทือกเขามีลักษณะลาดเท จากการสำรวจของ อาจารย์นุกูล แสงพันธ์ และคณะจากวิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีสุพรรณบุรี ภายใต้การสนับสนุนทุนวิจัยจากโครงการ BRT ทำให้ค้นพบไรน้ำนางฟ้าถึง 2 ชนิด คือ ไรน้ำนางฟ้าไทยและไรน้ำนางฟ้าสิรินธร โดยจะพบได้ตาม บริเวณแอ่งข้างถนน คูระบายน้ำธรรมชาติ แอ่งตื้นในแปลงนา แอ่งรับน้ำ เป็นต้น นับว่าเป็นการเพิ่มรายงานพื้นที่กระจายพันธุ์ไรน้ำนางฟ้าอีกแห่งหนึ่งของเมืองไทยและเป็นการค้นพบครั้งแรกในพื้นที่ทองผาภูมิ การค้นพบสัตว์เศรษฐกิจชนิดใหม่ในครั้งนี้ จะมีแผนการส่งเสริมหรือได้รับความสนใจจากชุมชนในท้องถิ่นมากน้อยเพียงใดก็คงต้องติดตามกันต่อไป

Filed in งานอดิเรกยามว่าง, ไรน้ำนางฟ้า •

Newer Entries »

เกษตรธรรมะความรู้

หมวดหมู่

Subscribe

Recent Entries

Monthly Archives

Favorite Links

ภาระหน้าที่งาน

กุ้งเรนโบว์

จุดเริ่มต้นของการทำฟาร์มปลากัด

ขั้นตอนในการทำน้ำเขียว (สาหร่ายคลอเรลลา) เพื่อเลี้ยงไรน้ำนางฟ้า

การเพาะเลี้ยง ไรน้ำนางฟ้า

ไรน้ำนางฟ้า